Yüksek basınç ve sıcaklıktaki bir kondens, daha düşük basınca açıldığı zaman oluşan buhara “Flaş Buhar” denir.
Ortaya çıkan bu flaş buhar, atmosfere açık kondens tanklarından dışarı atılmakta, dolayısıyla enerji, su ve kimyasal madde kaybına sebep olmaktadır. Bu kayıp üretilen buhar miktarının %3-20’sine kadar ulaşabilmektedir.
Flaş buhar iki farklı şekilde elde edilir.
1 -OTOMATİK YÜZEY BLÖF SİSTEMİNDEN FLAŞ BUHAR ELDE EDİLMESİ
Otomatik yüzey blöf sisteminde, blöf yapılan yüksek sıcaklıktaki suyun flaş buhar tankına verilmesi ile yüksek sıcaklıktaki sudan flaş buhar olarak elde edilebilmektedir. Elde edilen flaş buharın düzenli tüketim noktasına verilmesi tercih edilmelidir. Elde edilen buharın sistemde Degazör sistemine beslenmesi en verimli kullanım olur. Alternatif olarak flaş buhar ile yumuşatmadan gelen suyun ön ısıtılması veya prosesin ihtiyacı var ise sıcak suda ısıtılabilir.
Flaş buhardan geriye kalan 90-95°C sıcaklıktaki kondensin sıcaklığı ile plakalı eşanjör kullanarak sıcak su elde etmek mümkündür. Bu sıcak su kazan besi veya kullanım suyu gibi farklı ihtiyaçlarda kullanılabilir.
B B: Besi suyu TDS değeri μs/cm
Q= ----------- X S T: Kazan içerisinde istenilen TDS değeri μs/cm
T-B S: Kazan kapasitesi (kg/h)
Q: Blöf miktarı (kg/h)
Örneğin;
Kazan kapasitesi 14.000 kg/h - 7 bar işletme basıncında, besi suyu TDS değeri 300 μs/cm
Kazan içerisinde istenilen TDS değeri 6.000 μs/cm kabul edildiği durumda;
Buhar kazanında saatlik yapılması gereken Blöf Miktarı =Q=300*14.000/(6.000–300)=737 kg/h
Blöften Üretilebilecek Flaş Buhar Miktarı = 737 kg/h * 0,134 = *99 kg/h 0,5 barda buhar elde edebiliriz.
Flaş buhar sisteminden çıkan Kondens Miktarı = 737 – 99 = **638 kg/h’dir.
*99 kg/h 0,5 bar buhar ile işletmede var ise degazör sistemi beslenerek saatte yaklaşık 8 m3 doğalgaz tasarrufu yapılır.
Flaş buhardan ayrılan 638 kg /h 90-95’C sıcaklıktaki drenaja gönderilecek atık suyun sıcaklığı 30 °C’lere düşürülerek drenaja atılırken yaklaşık Q= 638*1*(95-30’C) = 41.470 kcal/h enerji elde edilecektir.
Bu enerjiyle de örneğin 2 ton suyu bir plakalı eşanjör kullanarak 20 °C yükseltmek mümkündür.
2 -KONDENS DÖNÜŞ HATTINDAN FLAŞ BUHAR ELDE EDİLMESİ
Buhar hatlarından geri dönen yüksek basınç ve sıcaklıktaki kondens, enerjisini kondens tankına gelene kadar kaybetmektedir. Flaş buhar sistemi ile bu kaybın önüne geçmek mümkündür. Elde edilen flaş buhar ile proseste ön ısıtma ya da proses sıcak suyunun ısıtılması şeklinde kullanılabilir.
Örneğin;
Fabrikadan Dönen Kondens : 4.000 kg/h
Kondens Basıncı : 6,00 bar
Flaş Buhar Miktarı oranı : 10,30 %
Flaş Buhar Miktarı : 4.000 * 0,103 = 412 kg/h
Flaş Buhar Tankından Çıkan Kondens : 3.588 kg/h
Fabrikanın günde 24 saat ve yılda 300 gün çalıştığı kabul edilirse;
Bir yıl sonunda; = 0,412 ton/h * 24 saat * 300 gün / 1000 = 2,966 ton/yıl flaş buhar elde edilir.
%90 verime sahip bir kazanda 1 ton/h buhar elde edilebilmesi için harcanan doğalgaz miktarı;
585.000 (8.250 * 0,9) = 79 m3/h’dir
Doğalgazın maliyeti 0.17 Euro/m3 olarak kabul edilirse 1 ton buharın maliyeti;
= 83,42 * 0,17 = 13,43 Euro/ton olarak hesaplanacaktır.
Elektrik, su, kimyasal ve diğer işletme giderleri doğalgaz giderlerinin de %25 maliyeti olduğu hesap edilirse
1 yılda elde edilecek kazanç;
= 2.966 ton/yıl * 13,43 Euro/ton * 1,25 = 49,791 Euro/yıl olarak hesap edilecektir.
Bu flaş buhar sisteminin yaklaşık maliyeti 8.000 Euro olarak kabul edilirse, flaş buhar sistemi kendi maliyetini 2 ay içinde amorti edecektir.
PROSESTEN ELDE EDİLEN FLAŞ BUHARIN ÖRNEK UYGULAMA NOKTALARI
Cidarlı proses tanklarından geri kazanım ile hava apareylerine buhar beslenmesi
Kurutma fırınından kondensin geri kazanımı ile ön ısıtma
Eşanjörlerin kondensinden flaş buhar geri kazanımı
Isıtma bataryalarının kondensinden flaş buhar geri kazanımı